กล้องจุลทรรศน์กล้องจุลทรรศน์
| รูปภาพ | ส่วนประกอบ | วิธีใช้ | ข้อควรระวัง |
|
|
|
ลักษณะกล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (มองจากด้านข้าง) |
|
|
|
ลักษณะกล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (มองจากด้านหลังกล้อง) |
|
|
|
ลักษณะกล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (มองจากด้านหน้ากล้อง) |
|
|
|
|
|
ส่วนประกอบของกล้องจุลทรรศน์แบบ
Bright Field 1.
ฐาน ( BASE )
ทำหน้าที่รับน้ำหนักทั้งหมดของกล้องจุลทรรศน์
มีรูปร่างสี่เหลี่ยม
หรือวงกลม
ที่ฐานจะมีปุ่มสำหรับปิดเปิดไฟฟ้า 2.
อาร์ม ( ARM ) เป็นส่วนยึดลำกล้องและฐานไว้ด้วยกัน
ใช้เป็นที่จับเวลาเคลื่อนย้ายกล้องจุลทรรศน์ 3.
ลำกล้อง (BODY TUBE)
เป็นส่วนที่อยู่ต่อจากมือจับมีลักษณะเป็นท่อกลวงปลายด้านบนมีเลนส์ใกล้ตาสวมอยู่ด้านบนอีกด้านหนึ่งมีชุดของเลนส์ใกล้วัตถุซึ่งติดอยู่กับจานหมุนที่เรียกว่า
Revolving Nosepiece 4.
แท่นวางวัตถุ (STAGE)
เป็นแท่นสำหรับวางสไลด์ตัวอย่างที่ต้องการศึกษา
มีลักษณะเป็นแท่นสี่เหลี่ยม
หรือวงกลมตรงกลางมีรูให้แสงจากหลอดไฟส่องผ่านวัตถุแท่นนี้สามารถเลื่อนขึ้นลงได้ด้านในของแท่นวางวัตถุจะมีคริปสำหรับยึดสไลด์และมีอุปกรณ์ช่วยในการเลื่อนสไลด์
เรียกว่าMechanical Stage นอกจากนี้ยังมีสเกลบอกตำแหน่งของสไลด์บนแทนวางวัตถุ
ทำให้สามารถบอกตำแหน่งของภาพบนสไลด์ได้ 5.
เลนส์รวมแสง (
CONDENSER ) จะอยู่ด้านใต้ของแท่นวางวัตถุ
เป็นเลนส์รวมแสง
เพื่อรวมแสงผ่านไปยังวัตถุที่อยู่บนสไลด์
สามารถเลื่อนขึ้นลงได้โดยมีปุ่มปรับ 6.
ไอริส ไดอะแฟรม (
IRIS DIAPHARM )
คือม่านปิดเปิดรูรับแสง
สามารถปรับขนาดของรูรับแสงได้ตามต้องการ
มีคันโยกสำหรับปรับขนาดรูรับแสงอยู่ด้านล่างใต้แท่นวางวัตถุ 7.
เลนส์ใกล้วัตถุ ( OBJECTIVE
LENS )
จะติดอยู่เป็นชุดกับจานหมุน
ซึ่งเป็นส่วนของกล้องที่ประกอบด้วยเลนส์
ซึ่งรับแสงที่ส่องผ่านมาจากวัตถุที่นำมาศึกษา
( Specimen )
เมื่อลำแสงผ่านเลนส์ใกล้วัตถุ
เลนส์ใกล้วัตถุจะขยายภาพของวัตถุนั้น
และทำให้ภาพที่ได้เป็นภาพจริงหัวกลับ (
Primary Real Image)
โดยเลนส์ใกล้วัตถุจะมีกำลังขยายต่าง
ๆ กัน ได้แก่ -
เลนส์ใกล้วัตถุกำลังขยายต่ำ
( Lower Power) กำลังขยาย 4X,
10X -
เลนส์ใกล้วัตถุกำลังขยายสูง
( High Power ) 40X -
เลนส์ใกล้วัตถุแบบ
Oil Immersion ขนาด 100X 8.
REVOLVING NOSEPIECE เป็นส่วนของกล้องที่ใช้สำหรับหมุน
เพื่อเปลี่ยนกำลังขยายของเลนส์ใกล้วัตถุ
9.
เลนส์ใกล้ตา ( EYEPIECE
LENS หรือ OCULAR LENS)
เลนส์นี้จะสวมอยู่กับลำกล้อง
มีตัวเลขแสดงกำลังขยายอยู่ด้านบน
เช่น 5X, 10X หรือ 15X
เป็นต้น
กล้องที่ใช้ในปฏิบัติการจุลชีววิทยาทั่วไปนั้น
มีกำลังขยายของเลนส์ตาที่ 10X
รุ่นที่มีเลนส์ใกล้ตาเลนส์เดียว
เรียก Monocular Microscope ชนิดที่มีเลนส์ใกล้ตาสองเลนส์
เรียก Binocular Microscope 10.
ปุ่มปรับภาพหยาบ ( COARSE
ADJUSMENT KNOB )
ใช้เลื่อนตำแหน่งของแท่นวางวัตถุขึ้นลง
เมื่ออยู่ในระยะโฟกัส
ก็จะมองเห็นภาพได้
ปุ่มนี้มีขนาดใหญ่จะอยู่ที่ด้านข้างของตัวกล้อง 11.
ปุ่มปรับภาพละเอียด
( FINE ADJUSMENT KNOB )
เป็นปุ่มขนาดเล็กอยู่ถัดจากปุ่มปรับภาพหยาบออกมาทางด้านนอกที่ตำแหน่งเดียวกัน
หรือกล้องบางชนิดอาจจะอยู่ใกล้
ๆ กัน
เมื่อปรับด้วยปุ่มปรับภาพหยาบจนมองเห็นภาพแล้วจึงหมุนปุ่มปรับภาพละเอียดจะทำให้ได้ภาพคมชัดยิ่งขึ้น
|
|
|
| การใช้กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (Light microscope) มีวิธีใช้ดังนี้ 1. วางกล้องให้ฐานอยู่บนพื้นรองรับที่เรียบสม่ำเสมอเพื่อให้ลำกล้องตั้งตรง 2. หมุนเลนส์ใกล้วัตถุ (objective lens) อันที่มีกำลังขยายต่ำสุดมาอยู่ตรงกับลำกล้อง 3. ปรับกระจกเงาใต้แท่นวางวัตถุให้แสงสะท้อนเข้าลำกล้องเต็มที่ 4. นำสไลด์ที่จะศึกษาวางบนแท่นวางวัตถุ ให้วัตถุอยู่ตรงกลางบริเวณที่แสงผ่าน แล้วมองด้านข้างตามแนวระดับแท่นวางวัตถุ ค่อย ๆ หมุนปุ่มปรับภาพหยาบ (coarse adjustment knob) ให้ลำกล้องเลื่อนมาอยู่ใกล้วัตถุที่จะศึกษามากที่สุด โดยระวังอย่าให้เลนส์ใกล้วัตถุสัมผัสกับกระจกปิดสไลด์ กล้องจุลทรรศน์บางรุ่นเมื่อหมุนปุ่มปรับภาพหยาบลำกล้องจะเคลื่อนที่ขึ้นและลงเข้าหาเลนส์ใกล้วัตถุ แต่กล้องบางรุ่นแท่นวางวัตถุวัตถุจะทำหน้าที่เลื่อนขึ้นลงเข้าหาเลนส์ใกล้วัตถุ 5. มองผ่านเลส์ใกล้ตา (eyepiece) ลงตามลำกล้อง พร้อมกับหมุนปุ่มปรับภาพหยาบขึ้นช้า ๆ จนมองเห็นวัตถุที่จะศึกษาค่อนข้างชัดเจน แล้วจึงเปลี่ยนมาหมุนปรับปุ่มภาพละเอียด (fine adjustment knob) เพื่อปรับภาพให้คมชัด อาจเลื่อนสไลด์ไปมาช้าง ๆ เพื่อให้สิ่งที่ต้องการศึกษามาอยู่กลางแนวลำกล้อง 6. ถ้าต้องการขยายภาพให้ใหญ่ขึ้น ให้หมุนเลนส์ใกล้วัตถุอันที่มีกำลังขยายสูงขึ้นเข้ามาในแนวลำกล้อง และไม่ต้องขยับสไลด์อีก แล้วหมุนปุ่มปรับภาพละเอียดเพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น 7. การปรับแสงที่เข้าในลำกล้องให้มากหรือน้อย ให้หมุนแผ่นไดอะแฟรม (diaphragm) ปรับแสงตามต้องการ กล้องจุลทรรศน์ที่ใช้กันในโรงเรียนมีจำนวนเลนส์ใกล้วัตถุต่าง ๆ กันไป เช่น 1 อัน 2 อัน หรือ 3 อัน และมีกำลังขยายต่าง ๆ กันไป อาจเป็นกำลังขยายต่ำสุด( x4) กำลังขยายขนาดกลาง (x10) และกำลังขยายขนาดสูง (x40 , x80) หรือกำลังขยายสูงมาก ๆ ถึง x100 ส่วนกำลังขยายของเลนส์นั้นโดยทั่วไปโดยทั่วไปจะเป็น x10 แต่ก็มีบางกล้องที่เป็น x5 หรือ x15 กำลังขยายของกล้องจุลทรรศน์คำนวณได้จากผลคูณของกำลังขยายของเลนส์ใกล้วัตถุกับกำลังขยายของเลนส์ใกล้ตา ซึ่งมีกำกับไว้ที่เลนส์ |
|
|
| เนื่องจากกล้องจุลทรรศน์เป็นอุปกรณ์ที่มีราคาสูงและมีส่วนประกอบที่อาจเสียหายง่ายโดยเฉพาะเลนส์ จึงต้องใช้และเก็บรักษาด้วยความระมัดระวังให้ถูกวิธี ซึ่งมีงวิธีปฏิบัติดังนี้ 1. การยกกล้อง ควรใช้มือหนึ่งจับที่แขนกล้อง (arm) และอีกมือหนึ่งรองที่ฐาน (base) และต้องให้ลำกล้องตั้งตรงเสมอเพื่อป้องกันการเลื่อนหลุดของเลนส์ใกล้ตา ซึ่งสามารถถอดออกได้ง่าย 2. สไลด์และกระจกปิดสไลด์ต้องไม่เปียก เพราะอาจทำให้แท่นวางวัตถุเกิดสนิม และทำให้เลนส์ใกล้วัตถุชื้นอาจเกิดราขึ้นที่เลนส์ได้ 3. ขณะที่ตามองผ่านเลนส์ใกล้ตา เมื่อจะต้องหมุนปุ่มปรับภาพหยาบต้องมองด้านข้างตามแนวระดับแท่นวางวัตถุ และหมุนให้เลนส์ใกล้วัตถุกับแท่นวางวัตถุเคลื่อนเข้าหากัน เพราะเลนส์ใกล้วัตถุอาจกระทบกระจกสไลด์ทำให้เลนส์แตกได้ 4. การหาภาพต้องเริ่มต้นด้วยเลนส์วัตถุกำลังขยายต่ำสุดก่อนเสมอ และปรับหาภาพให้ชัดเจนก่อน จึงค่อยใช้เลนส์ใกล้วัตถุที่มีกำลังขยายสูงขึ้น 5. เมื่อใช้เลนส์ใกล้วัตถุที่มีกำลังขยายสูง ถ้าจะปรับภาพให้ชัดให้หมุนเฉพาะปุ่มปรับภาพละเอียดเท่านั้น 6. ห้ามใช้มือแตะเลนส์ ในการทำความสะอาดให้ใช้กระดาษสำหรับเช็ดเลนส์เช็ดเท่านั้น 7. เมื่อใช้เสร็จแล้วต้องเอาวัตถุที่ศึกษาออก เช็ดแท่นวางวัตถุและเช็ดเลนส์ให้สะอาด หมุนเลนส์ใกล้วัตถุกำลังขยายต่ำสุดให้อยู่ตรงกับลำกล้อง และเลื่อนลำกล้องลงต่ำสุด ปรับกระจกให้อยู่ในแนวตั้งได้ฉากกับแท่นวางวัตถุเพื่อไม่ให้ฝุ่นลง แล้วเก็บใส่กล่องหรือใส่ตู้ให้เรียบร้อย |
|
|
Power By 
& 
